1 Nisan’da neden şaka yapılır? 1 Nisan Şaka Günü nasıl ortaya çıktı?

Her yıl 1 Nisan’da kutlanan, 1 Nisan Şaka Günü, farklı kültürler tarafından eski zamanlardan beri takip edilen bir etkinlik. Bu gün, sınırsız kahkaha, şaka ve mutluluğa adanmış bir gün olarak kabul edilir. Zaman içinde medyanın, büyük markaların da benimsemesi ile birlikte 1 Nisan daha da yaygınlaştı. Peki çeşitli kültürler tarafından kutlanan 1 Nisan Şaka Günü nasıl ortaya çıktı? Ve bir diğer soru. 1 Nisan’da neden şaka yapılır? İşte 1 Nisan’ın tarihçesi ile ilgili bilinenler:

1 NİSAN ŞAKA GÜNÜ TARİHÇESİ

1 Nisan Şaka Günü’nün tarihi aslında hala bir sır. Bu günün nereden geldiği ve nasıl ortaya çıktığı tam olarak bilinmese de bazı tarihçiler 1563 yılına dayandığını tahmin ediyor. Fransa’nın Jülyen takviminden Gregoryan takvimine geçtiği zamana dayanan 1 Nisan Şaka Günü 1582 yılına kadar da uzanıyor. 

Hindu takviminde olduğu gibi bu takvimde de, yeni yıl 1 Nisan civarında bahar ekinoksu yaşanırdı. Yeni yıl 1 Nisan veya o günlerde kutlanırdı. 1564 yılında Fransa Kralı IX. Charles, yılbaşını 1 Nisan’dan 1 Ocak’a aldırır. Yeni yıl 1 Ocak olarak belirlenir. Yeni yılın başlangıcının 1 Ocak’a taşındığını bilmeyenler yeni yılı 1 Nisan’da kutlamaya devam eder. İnsanlar bu kişilerle alay etmek amaçlı şakalar yapmaya başlar ve bu şakalar daha sonradan gelenek haline gelir. Bazı Fransızlar, 1 Nisan’da şaka olsun ve insanlar gülsün diye “mutlu yıllar” dileyip insanlara hediyeler almaya devam etti.. O tarihten itibaren 1 Nisan, insanların birbirine şaka yaptığı bir gün olarak yaşatılıyo ve o tarihten sonra 1 Nisan Şaka Günü olarak kaldı.

Yani aslında 1 Nisan Şaka Günü, 1 Nisan’ı hâlâ yeni yıl olarak kutlayan insanlarla dalga geçme amacıyla kutlanılan bir gündür. Söz konusu şakalar arasında, şaka yapılan insanların genç, kolayca yakalanan bir balığı ve saf bir insanı simgelediği söylenen “poisson d’avril” yani Nisan balığı  olarak anılmaları ve sırtlarına kağıt balıklar konulması da vardı.

• 1 Nisan’da sevgiliye hangi şaka yapılır?

1 NİSAN İÇİN İKİNCİ İHTİMAL

Bazı tarihçiler ise 1 Nisan’ı, antik Roma’da Kibele kültünün takipçileri tarafından Mart ayının sonunda kutlanan Hilaria (Latince neşeli anlamına gelen) gibi festivallere bağlamışlardı. Festival, kılık değiştirmiş, diğer vatandaşlarla eğlenen kişileri içeriyor Mısır’ın İsis, Osiris ve Seth efsanesinden ilham aldığı söyleniyordu. Hilaria festivalinde takvimler 25 Mart’ı gösterdiğinde bir önceki gün çekilen acıların kovulması için şenlikler düzenlenirdi. İlkbaharla beraber yeniden doğuş ziyafet ve eğlencelerle kutlanırdı. Bu günde her türlü oyun ve eğlenceye izin verilirdi; bir tür maskeli balolar düzenlenir, herkes istediği kişinin kılığına girerek taklit edebilirdi.

İLKBAHAR EKİNOKSU VE 1 NİSAN

Ayrıca 1 Nisan’ın ilkbahar ekinoksuyla ya da Doğa Ana’nın insanları değişen, tahmin edilemez havayla kandırdığı Kuzey Yarımküre’de baharın ilk günüyle bağlantılı olduğuna dair spekülasyonlar da var .

Nisan Şakası Günü, 18. yüzyılda İngiltere’ye hızla yayıldı. İskoçya’da  ise gelenek, insanların sahte işlere gönderildiği  “gowk avı” (gowk guguk kuşu için bir kelimedir, burada mecazi olarak şapşalı simgeler) ile başlayan iki günlük bir süreç haline geldi.

BAZI GARİP 1 NİSAN ŞAKALARI

1 Nisan’da insanların birbirlerine yaptığı şakalar kadar uluslararası boyuta taşınmış şakalar da hafızalarda yerini koruyor. Akıllarda kalan 1 Nisan şakalarından bazıları şöyle:

• İngiliz yayın kuruluşu BBC, 1957’deki ‘Panorama’ adlı programında, aşırı ılık geçen kış mevsimi ve spagettilere saldıran zararlı böceklerin ortadan kalkması nedeniyle, İsviçre köylerinde bulunan spagetti ağaçlarında rekor rekolte elde edildiği yayınlandı. Yayından sonra binlerce İngiliz, kanalı arayarak evlerinde ve bahçelerinde nasıl spagetti ağacı yetiştirebileceklerini sordu.
• 1962’de İsveç’in siyah beyaz yayın yapan tek televizyon kanalına çıkan bir teknisyen, televizyon ekranının önüne naylon kadın çorabı gerildiğinde görüntünün renkli hale geleceğini açıkladı ve yüzbinlerce izleyici bu yöntemi denedi.
•  1998’de “New Mexicans for Science and Reason” dergisi, Alabama Eyalet Meclisi’nin Pi sayısının 3.14159 olan değerini 3.0 olarak değiştirmeyi kabul ettiğini yazdı. Alabama Eyalet Meclisi’ne binlerce protesto mektubu gelince olayın bir şaka olduğu anlaşıldı.
•  AA’nın 2015 yılında geçtiği bir habere göre Türkiye’de  YGS’ye girecek arkadaşının internet şifresini öğrenen genç, arkadaşının sınav giriş yerini Kastamonu yerine Hakkari olarak değiştirdi. Sınava giriş kağıdı eline geçince neye uğradığını şaşıran genç, sınava girmek için bin 400 kilometre yol giderek sınava Hakkari’de girmek zorunda kaldı.