Bipolar bozukluk nedir? Belirtileri nelerdir? Bipolar bozukluk nasıl anlaşılır?
Manik depresyon olarak da adlandırılan bipolar bozukluk, duygusal yükselmeler ve düşüşler içeren aşırı ruh hali değişimlerine neden olan bir zihinsel sağlık durumu olarak adlandırılır. Peki bipolar bozukluk nedir? Belirtileri nelerdir? Bipolar bozukluk neden olur? Psikiyatri Uzmanı Uzm. Dr. Tuba Erdoğan bipolar bozukluk hakkında merak edilenleri detaylıca anlatıyor.
Bipolar bozukluk nedir?
Bipolar bozukluk diğer adıyla iki uçlu bozukluk, eski isimlendirmeyle ise manikdepresif hastalık, iki ayrı hastalık dönemleri ile karakterize ruhsal bir bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Hastalığın bir ucu mani dönemi dediğimiz taşkın bir ruh hali ile, diğer ucu ise depresyon ve çökkünlük dönemi ile ortaya çıkar. Zıt görünen bu dönemler, genellikle alevlenme ve tamamen yatışma ile seyrederken, bu duygu durum bozukluğu yelpazesi çeşitli klinik görünümler ile karşımıza çıkmaktadır.
Bipolar bozukluk belirtileri nelerdir?
Dönemler halinde seyreden bu hastalığın, dönemlere özgü bazı belirtileri mevcuttur. Mani dönemi dediğimiz dönemlerdeki belirtiler genel olarak, aşırı coşku halinde olma, enerjik hissetme, kendini olduğundan yüksekte hissetme, düşüncelerinin hızına yetişememe, aynı anda birçok işle uğraşma girişimi, büyüklük düşünceleri, uyku gereksiniminde azalma, az miktarda uyuduğu halde enerjik hissetme, sonuçlarını değerlendirmeden dürtüsel girişimler yapma, aşırı para harcama, iştah değişiklikleri ile seyreder. Depresyon veya çökkünlük dönemi ise mutsuzluk, karamsarlık, umutsuzluk, öz güvende azalma, değersiz hissetme, abartılı suçluluk veya pişmanlık duyguları, eskiden zevk aldığı faaliyetlerden zevk alamama, iştahsızlık veya uykusuzluk gibi değişiklikler, ölüm ve intihar düşünceleri ile seyredebilmektedir.
Bipolar bozukluk neden olur?
Bipolar bozukluğun nedeni tam olarak bilinemese de, birçok etken bu hastalığın nedeninden sorumlu tutulmaktadır. Bu nedenlerin başında ise genetik etkenler gelmektedir. Yapılan araştırmalar ebeveynlerinden herhangi birinde duygu durum bozukluğu olan bireyler için bipolar bozukluk gelişim riskinde %10-25 arasında değişen bir artış olduğunu göstermiştir. Diğer bir neden olarak, beyinde hücreler arası iletiyi sağlayan kimyasal maddelerin taşınmasında veya düzeylerinde ortaya çıkan değişikliklerin sorumlu olduğu gösteriltmiştir. Stresli veya travmatik yaşamsal olayların da iki uçlu bozukluğun ilk hastalık döneminin ortaya çıkmasına neden olabileceği bilinmektedir.
Başlangıcı nasıl anlaşılır?
Hastalık dönemi öncesinde uyarıcı belirtileri fark etmek, erken müdahale açısından oldukça önemlidir ve hastalığın veya hastalık dönemlerinin başlangıcında bizlere ipucu vermektedir. Bunlar:
- Az uyuma ve uyku ihtiyacında azalma
- Etrafı rahatsız edecek düzeyde davranışlarda bulunmak
- Sürekli fikir uçuşması, düşünce hızında artış olması
- Aşırı konuşma
- Aşırı heyecanlı veya huzursuz olma
- Aşırı para harcama, gereksiz şeyler alma
- İştahta değişikliklerdir.
Bipolar bozukluk kaç yaşında başlar?
Toplumda yaklaşık %2-3 oranında görülen bipolar bozukluğun ortalama başlangıç yaşı 20-25 arasındadır.
Bipolar bozukluk nasıl teşhis edilir?
Bipolar bozukluğun tanısı klinik psikiyatri uzmanı tarafından gerçekleştirilir ve hekim hastayı ve yakınlarını dikkatle dinleyerek tanı koyabilir. Bipolar bozukluk bazen depresyon tanısı alabilir. Ancak kesitsel olmayan boyutsal bir değerlendirmeyle ayrıntılı öykü ile tanıya gidilebilmektedir.
Bipolar bozukluğu olan kişi nasıl davranır?
Davranış değişiklikleri de dönemsel olarak fark göstermektedir. Mani dönemlerinde kişi olduğundan çok daha enerjik, hareketli, konuşkan ve normal halinden daha girişken davranışlar gösterirken, depresif dönemlerde genellikle kişi daha içe kapanık enerjisiz ve isteksiz olacak ve bu yönde davranış paterni izleyecektir.
Tedavi yöntemleri nelerdir?
Bipolar bozukluğun tedavisi hastanın kliniğine göre hastaya özgü planlanır. İlaç tedavileri ve psikoterapi yöntemlerinin yanı sıra yaşamsal bazı öneriler hastalığın tekrarlaması ve seyri açısından önemlidir. Bu anlamda; sağlıklı beslenme, düzenli uyku, alkol ve madde alışkanlıklarından uzaklaşma, davranış ve başa çıkma beceri ve stratejileri geliştirme, hastalık seyri hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olma, mümkün olduğunca stresten uzak kalma gibi öneriler verilmelidir. Bu şekilde hastalığın tedavisi ve yeniden tekrarlama ihtimali de azaltılmaktadır.
Bipolar bozukluk kendiliğinden geçer mi?
Bipolar bozukluk tedavi edilmediğinde, belirtilerin daha uzun sürdüğü bilinmektedir. Hastalığın seyri değişkenlik gösterse de tedavi ile sağaltım önemlidir. Her atağın kişinin hayatı üzerindeki olumsuz etkileri düşünüldüğünde, tanı konulduktan sonra bu hastalığı kabullenmek ve tekrarlamasını en aza düşürmek kişi için en doğru seçim olacaktır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
- İşte narsist kişilik özellikleri
- 7 adımda depresyondan uzaklaşın
- Yeme bozukluğu nedir?
- Mobbing nedir?
- Histrionik kişilik bozukluğu nedir?
- Altruizm, diğerkamlık, özgecilik nedir?
- Eko-anksiyete, infodemi
- İntihar etmekle tehdit eden eski sevgiliye nasıl davranmalı?
