Maymun Çiçeği Virüsü: Nedir? Belirtileri ne? Bulaşıcı mı? Soru ve cevaplarla Maymun Çiçeği

Avrupa ve ABD’nin gündeminde bu kez Maymun Çiçeği virüsü var. Çünkü son olarak İngiltere’de 2 maymun çiçeği (monkeypox) virüsü vakasının daha tespit edilmesiyle 6 Mayıs’tan bu yana tespit edilen vaka sayısı 9’a yükseldi. Orta ve Batı Afrika’da maymundan insana geçtiği değerlendirilen endemik bir virüsün neden olduğu maymun çiçeğinin, İspanya’nın başkenti Madrid’de 8, Portekiz Lizbon’da ise 5 kişide tespit edildiği açıklanmıştı. Son olarak ABD’de Massachusetts’li bir adama Kanada’ya seyahat ettikten sonra maymun çiçeği teşhisi kondu. Peki, Maymun Çiçeği Virüsü nedir? Belirtileri ne? Ölümcül mü? Bulaşıcı mı? Tedavisi var mı? İşte Maymun Çiçeği hakkında bilinenler:

MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?

Öncelikle Maymun Çiçeği,  deride döküntü ve kabarıklıklar, ateş, sırt ve kas ağrıları, şişmiş lenf düğümlerine yol açan bir hastalık. ABD Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi (CDS) Maymun Çiçeği Virüsü hakkında şu bilgileri veriyor:

Maymun Çiçeği (Monkeypox) ilk olarak 1958’de araştırma için tutulan maymun kolonilerinde çiçek benzeri bir hastalığın iki salgınının ortaya çıkmasıyla keşfedildi, bu nedenle ‘maymun çiçeği’ adı verildi. İlk insan maymun çiçeği vakası, 1970 yılında, çiçek hastalığını ortadan kaldırmak için yoğun çaba sarf edilen bir dönemde Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kaydedildi. O zamandan beri, diğer Orta ve Batı Afrika ülkelerindeki insanlarda maymun çiçeği bildirilmiştir. Maymun çiçeğinin doğal rezervuarı bilinmemektedir. Bununla birlikte, Afrika kemirgenleri ve insan olmayan primatlar (maymunlar gibi) virüsü barındırabilir ve insanları enfekte edebilir.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI BELİRTİLERİ NE? ÖLÜMCÜL MÜ?

Peki, Maymun Çiçeği Hastalığı belirtileri ne? Ölümcül mü? CDS bu konuda şu bilgileri veriyor:

İnsanlarda, maymun çiçeği semptomları çiçek hastalığı semptomlarına benziyor ancak daha hafif. Maymun Çiçeği ateş, baş ağrısı, kas ağrıları ve yorgunlukla başlıyor. Çiçek hastalığı ve maymun çiçeği belirtileri arasındaki temel fark, maymun çiçeği lenf düğümlerinin şişmesine neden olurken çiçek hastalığının olmamasıdır. Maymun çiçeği için kuluçka süresi genellikle 7-14 gündür ancak 5−21 gün arasında değişebilir.

Hastalık şu şekilde başlar:

-Ateş

-Baş ağrısı

-Kas ağrıları

-Sırt ağrısı

-Şişmiş lenf düğümleri

-Titreme

-Tükenmişlik

-Ateşin ortaya çıkmasından 1 ila 3 gün sonra (bazen daha uzun) hastada, genellikle yüzde başlayan ve vücudun diğer bölgelerine yayılan bir kızarıklık gelişir.

-Enfeksiyonun iki bölüme ayrıldığını belirten Sağlık Bakanlığı ise şu bilgileri veriyor: Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar.  Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95’inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75’inde) etkiler. Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70’inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru değişiklik gösterir.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI NASIL BULAŞIYOR?

Seyahatsagligi.gov.tr‘de MonkeyPox virüsünün bulaşması ile ilgili şu bilgiler veriliyor:

Maymun Virüsü yani Monkeypox insanlara genellikle kemirgenler, primatlar gibi vahşi hayvanlardan bulaşıyor. Ancak insandan insana bulaşma da söz konusu. Peki, virüs nasıl bulaşıyor? Kişiler arasındaki bulaşma lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları, yatak örtüsü gibi kontamine materyallere temas yoluyla oluyor. Bakanlık yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların ürünlerinin yenmesini de riskli olarak görüyor. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabiliyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI ÖLÜMCÜL MÜ?

Peki, Maymun Çiçeği hastalığı ölümcül mü? Kaynaklara göre hastalık genellikle 2 ila 4 hafta sürüyor. CDS verilerine göre Afrika’da, Maymun Çiçeği hastalığına yakalanan her 10 kişiden 1’inde ölüme neden olmuş. Hastalıkta daha şiddetli vakaların çocuklar arasında daha sık görüldüğü biliniyor. Seyehatsagligi.gov.tr bu konuda şu bilgiyi veriyor: “Maymun çiçeği virüsü vaka ölüm oranı genel popülasyonda %0 ile %11 arasında değişmektedir ve küçük çocuklar arasında daha yüksektir”

HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN NE YAPILMALI?

Peki, Maymun Çiçeği virüsünden korunmak için neler yapılmalı? Bakanlığın sitesinde yer alan bilgilere göre

•Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçınmak önemli.

•Hasta bir hayvanla temas etmiş herhangi bir kontamine malzemeyle temastan kaçınılması gerekiyor.

•Enfekte hastaları izole etmek gerekiyor.

•Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra iyi el hijyeni uygulanması öneriliyor.

•Hastalara ile temas ederken kişisel koruyucu ekipman (KKD) kullanılması gerekiyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI TEDAVİSİ

Peki, Maymun Çiçeği hastalığının tedavisi nasıl yapılıyor? Amerikan CDS bu konuda ise şu bilgileri veriyor: “Şu anda, maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için kanıtlanmış, güvenli bir tedavi yoktur. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki bir maymun çiçeği salgınını kontrol etmek amacıyla çiçek hastalığı aşısı, antiviraller ve aşı immün globulini (VIG) kullanılabilir”