Prokalsitonin (PCT) nedir? Prokalsitonin neden bakılır? Prokalsitonin değeri kaç olmalı?

 PCT (prokalsitonin), vücut içinde yer alan enfeksiyonların kana karışması gibi durumları da tespit etmek amacı ile yapılan önemli bir testtir. Peki prokalsitonin nedir? Prokalsitonine ne zaman ve neden bakılır? Acıbadem Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı, prokalsitonini detaylıca anlattı.

PROKALSİTONİN NEDİR?

Prokalsİtonİn (PCT); enfektif durumlarda vücutta yükselen bir belirteçtir. Bakteriyel enfeksiyonu, diğer enfeksiyon ajanlarından ayırmakta çok hassastır. Düzeyi ne kadar yüksekse, enfeksiyon o kadar ciddidir, yaşamı tehdit edebilir.

PROKALSİTONİN NEDEN BAKILIR?

Enfeksiyon durumlarında baktığımız çok çeşitli belirteçler vardır. Prokalsitonin ise özellikle bakteriyel enfeksiyonlarda yükselen bir belirteçtir. Bakteriyel enfeksiyonlarda erken dönemde yükselir, erken tanıda önemlidir. Bu nedenle acillerde ayırıcı tanıda kullanım yeri vardır. Ancak özellikle, kritik enfeksiyon durumlarında enfeksiyonun bakteriyel olup olmadığının ayırt edilmesinde, enfeksiyonun ciddiyetinin değerlendirilmesinde ve yine tedaviye yanıt değerlendirilmesinde çok önemli bir belirteçtir. Prokalsitonin ne kadar yüksekse, enfeksiyon o kadar ciddidir, hayatı tehdit edicidir. Tedavinin etkinliğinin değerlendirmesinde, prokalsitonin değeri kullanılmaktadır.

PROKALSİTONİN DEĞERİNE NE ZAMAN BAKILIR?

Ciddi enfeksiyon düşünülen durumlarda; tansiyon düşüklüğü, nabız yüksekliği, çok yüksek ve ateş düşürücüler ile düşürülemeyen ateş, bilinç bozukluğu, idrarda azalma, nefes alıp vermede düzensizlik vb. Ciddi enfeksiyon düşündürür bir bulgu varlığında, prokalsitonin değerine bakılmalıdır.

Enfeksiyon düşündürür herhangi bir semptom varlığında prokalsitonin bakılabilir. Bu semptomlar arasında ateş en önemlilerindendir. Özellikle acil servis, yatan hastalar ve yoğun bakım ünitelerinde sıklıkla bakılan tahlillerdendir. Ayaktan poliklinik başvurularında her zaman bakılmamaktadır, bakılması her zaman gerekli de değildir. Hekim, hastanın semptom ve bulgularına göre, PCT bakılması gereksinimine karar verir.

PCT YÜKSEKLİĞİNDE NE YAPILMALIDIR?

PCT yüksekliği durumunda, hastanın hastaneye başvurması ve uzman hekim tarafından değerlendirilmesi, ayrıntılı hikaye ve fizik muayene, gerekli laboratuvar ve görüntüleme tahlillerinin yapılması gerekmektedir. Sonrasında, hastaya uygun tedavi başlanır. Hekim gerek görürse hastayı hastaneye yatırabilir. Ancak, prokalsitonin yüksekliği her zaman enfeksiyona bağlı olmayabilir.

İlaç kullanımı, çeşitli organ hastalıkları, kronik hastalıklar, ciddi ameliyatlar sonrasında vb. Durumlarda da prokalsitonin yüksek saptanabilir. Bu durumlarda ne yapılması gerektiği kararını hekim verir. Tek değer ölçümde yüksek saptanması da her zaman anlamlı olmayabilir, seri ölçümler gereklidir.