Sürdürülebilirlik ve moda üzerine: Sürdürülebilir miyiz?
Kaynaklara göre moda sektörü dünyayı petrolden sonra kirleten ikinci sektör. Geçtiğimiz 2021 yılında her ne kadar tüm sektörler sürdürülebilirlik ile ilgili harekete geçmeye başlamış olsa da elbette yeterli değildi, henüz başlangıç aşamasında minik adımlar atılabildi. İçinde bulunduğumuz yıl itibarıyla bu zamana kadar sözde olan sürdürülebilirlik planları artık aksiyona geçeceğe benziyor.
“Sürdürülebilirlik için geri dönüşümden çok, döngüsel ekonomi kavramına yönelmek gerekiyor”
Evet, 2022’ye kadar bilinçlendik, bundan sonra harekete geçme zamanı! Araştırmalara göre bir kot pantolonun üretimi için 7 bin, bir tişört için ise 2 bin 700 litre su tüketiliyor. 2022’de çok daha az su isteyen yeni nesil kumaşların kullanımının artacağını duyuyoruz. Dünyanın önemli markaları, ürünlerin ömürlerini doldurduktan sonra nasıl değerlendirildiği hakkında endişelenmeye ve bu konuda çözüm üretmek üzere harekete geçmeye başladı. Bazı markalar deri kullanmaktan kaçınmak adına mantar kullanmaya başladı bile! Bu gidiş, sektörün önümüzdeki yıllarda kümülatif olarak düşünce yapısında değişikliğe yol açacağının sinyallerini verir nitelikte.
Her şey birbirine bağlı
2022’nin en önemli sürdürülebilirlik gündemlerinden biri, fosil yakıtların kullanımının azaltılması ve çalışanların ücretlerinin artırılması. Sektör, dünyanın en önemli sorunlarından biri olan denizlerin kirlenmesi sorunu ile savaşmaya çalışıyor. Karbon salınımını azaltmak özellikle moda sektörü için en büyük zorluklardan biri fakat gereğinden fazla üretimi azaltmak ve kimyasal maddelerin gereksiz kullanımının önüne geçmek, önümüzdeki yıllarda büyük farklar yaratabilir. İçinde bulunduğumuz yılın gündemindeki bir diğer konu ise, ürünlerin maliyetini düşük tutmakla paralel olarak, çalışanlara ödenen maaşın da düşük tutulması; ki bu da ciddi etik sorunlara yol açıyor. Düşük maliyetli ürünler kısa süreli giyilmeye ve bu durum da daha çok alışveriş yapılmasına neden oluyor. Böylece gereğinden fazla yapılan üretim piyasayı kirletmekten başka bir anlam taşımıyor. Aslında her şey birbirine bağlı bir döngüde ilerliyor. Bir de doğru bildiğimiz yanlışlar konusu var. Sürdürülebilir modanın bel kemiğini oluşturan geri dönüştürülmüş materyaller, aslında düşündüğümüz kadar da doğa dostu değil. O malzemelerin üretiminde yine karbondioksit salınımı oluyor, ayrıca daha sonra bu materyaller doğaya karışınca, hala içinde bulundurdukları mikrofiberler yüzünden zararlı olmaya devam ediyor. Bu nedenle sürdürülebilir modanın geleceğinde geri dönüşümden çok, 2022 yılı itibarıyla döngüsel ekonomi kullanımı öne çıkıyor. Kullanılan ürünün mümkün olduğu kadar sistemin içinde kalması, atık olmaması, sürekli olarak başka bir işlevde kullanılması oldukça önemli.
Siz neler yapabilirsiniz?
Kıyafetlerinizi yıllarca kullanabilmek için ilk adım, kaliteli parçalara yatırım yapmak. “Bir kez alayım, gerekirse biraz daha fazla ödeyeyim ama yıllarca giyeyim” mantığı, doğru mantık. Yatırımınızı zamansız parçalara yapabilirsiniz. Kıyafetlere iyi bakmak ise ikinci adım. Sık sık yıkamak ve yıpratmak yerine, zaman zaman havalandırabilirsiniz. İkinci el kıyafetlere yönelmek, arkadaşlar arası değişime açık olmak, döngüsel modayı desteklemek de elbette yapılabilecekler arasında.
*Bu röportaj ALL dergisinin Mayıs 2022 tarihli 164. sayısında yer almıştır.
Yazı Yasemin Yıldırım
