Üç saniye kuralı: Düşen yiyecekleri yemek ne kadar güvenli?

“Friends” dizisi biteli 20 yıl oluyor ama izleyenler mutlaka hatırlar: Aktris Jennifer Aniston’ın canlandırdığı Rachel Green ile aktör Matthew Perry’nin canlandırdığı Chandler Bing’in birbirleriyle didişirken yere düşürdükleri cheesecake’i yedikleri bir sahne vardı. Yere düşen yiyeceği yemek iyi bir fikir mi? En sevdiğiniz tatlıyı da düşürdüyseniz, onu atmak aklınıza gelen ilk şey olmayabilir. Yemek için üç saniye kuralını düşünebilir ve onu yiyebilirsiniz. Düşen yemeği saniyeler içinde toplasanız da toplamasanız da, etrafta dolaştığınız yüzeyde düşen bir şeyi yemek sağlığınız üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.

YİYECEKLER İÇİN ÜÇ SANİYE KURALI: YEMEK GÜVENLİ Mİ?

Üç saniye kuralı veya beş saniye kuralı, yere düşen yiyeceklerin üç saniye içinde alındığında hala yenmesinin güvenli olduğunu öne süren popüler bir efsanedir. Bu kurala göre, yiyecek ile yüzey arasındaki kısa temas süresi, zararlı mikropların veya bakterilerin yiyeceğe geçmesini önler. Ancak, bu kavram bilimsel olarak desteklenmemektedir ve sadece bir efsanedir.

Beslenme uzmanı Haripriya, “Gerçekte, mikroplar kirli bir yüzeye dokunduktan hemen sonra yiyeceklere geçebilir. Bakteriler, virüsler ve kir, yiyeceklerin yerde ne kadar süre kaldığına bağlı olmaksızın milisaniyeler içinde geçmeye başlayabilir” diyor.

YİYECEKLER İÇİN ÜÇ SANİYE KURALI: PATOJENLER VE SAĞLIK RİSKLERİ

Birçok patojen zeminlerde günlerce veya daha uzun süre hayatta kalabilir ve sağlığınızı etkileyebilir.

1. Bakteriler

Salmonella, özellikle sıcak ve nemli koşullarda zeminlerde birkaç gün veya daha uzun süre hayatta kalabilir. Uzman, “Gıda zehirlenmesine neden olur ve ishal, ateş, karın krampları ve kusma gibi semptomlara yol açar” diyor.

Escherichia coli veya E. coli, özellikle zemin dışkı veya hayvansal ürünlerle kirlenmişse, çeşitli yüzeylerde günlerce hayatta kalabilir. Enfeksiyonlar, ishal (bazen kanlı), mide krampları ve kusma gibi semptomlarla gastroenterite neden olur.

2. Virüsler

Uzman, norovirüsün özellikle restoranlar, hastaneler veya toplu taşıma gibi alanlarda zeminlerde günlerce hayatta kalabilen oldukça bulaşıcı bir virüs olduğunu söylüyor. Gastroenterite neden olur ve kusma, ishal, karın krampları ve ateş gibi semptomlara yol açar. Grip virüsleri sert, gözeneksiz yüzeylerde 48 saate kadar yaşayabilir. Ancak virüsün kapı kolları, telefonlar ve masalar gibi yüksek temaslı yüzeylerde bulunma olasılığı daha yüksektir. Ateş, titreme, kas ağrıları, boğaz ağrısı ve öksürüğe yol açar.

3. Mantarlar

Küf nemli, rutubetli ortamlarda gelişir ve özellikle banyolar, bodrumlar ve su hasarı olan alanlar gibi zeminler de dahil olmak üzere çeşitli yüzeylerde büyüyebilir. Uzman, “Küf maruziyeti solunum sorunlarına, alerjik reaksiyonlara ve astım krizlerine neden olabilir” diyor.

YİYECEKLER İÇİN ÜÇ SANİYE KURALI: KOLAYCA KİRLENEBİLEN YİYECEK TÜRLERİ

Her tür yiyecek kirlenebilir ancak bazıları bileşimleri ve nem içerikleri nedeniyle kirlenmeye daha yatkındır.

Taze meyve ve sebzeler, özellikle kavun, çilek, domates ve yapraklı yeşillikler (marul, ıspanak) gibi yüksek su içeriğine sahip olanlar, kirli yüzeylerle temas ettiğinde bakteri emme olasılığı daha yüksektir. Applied And Environmental Biology dergisinde yayınlanan 2016 tarihli bir çalışmada, sakızlı şeker, ekmek ve karpuz gibi yiyecekler, yiyecekler için üç saniye kuralını test etmek için kullanıldı. Araştırmacılar, nemli olduğu için karpuza diğer yiyeceklere göre daha fazla bakteri aktarıldığını buldular. Yumuşak, nemli dokuları, bakterilerin gelişmesi için ideal bir ortam sağlar.

Uzman, “Ayrıca çiğ etler (sığır eti, domuz eti ve tavuk) yüksek nem içerikleri nedeniyle Salmonella ve E. coli gibi zararlı bakterilerle kirlenebilir” diyor. Aynısı süt, krema ve dondurma gibi süt ürünleri için de geçerlidir.

Yiyecekler için üç saniye kuralı: Yüzey türü

Yiyecekler için üç saniye kuralı söz konusu olduğunda yüzey önemlidir. Journal of Applied Microbiology’de yayınlanan 2006 tarihli bir çalışma, yiyeceklere yapışan bakterilerin yüzde 48 ila 70’inin fayans ve tahtaya düştüğünü gösterdi. Haripriya, “Ahşap zeminler, özellikle düzgün bir şekilde kapatılmamışlarsa, gözenekli yapıları nedeniyle bakteri barındırabilir” diyor. Halı kaplı zeminler, bakteri, toz ve yiyecek parçacıklarını hapsedebilir ve bu da onları zararlı mikropların yaşaması için ideal yerler haline getirir.

Uzman, “Genellikle restoran veya hastane gibi halka açık yerlere kıyasla kendi evinizin zeminine düşen yiyecekleri tüketmek güvenlidir” diyor. Düzenli olarak temizlik yaparsanız ve uygun hijyen uygulamalarını takip ederseniz, kontaminasyon riski azalır. Ancak, düşen yiyecek nemli veya yapışkansa, özellikle zemin yakın zamanda sert kimyasallarla temizlenmişse veya insanların sık sık yürüdüğü bir alansa, kirleticileri toplama olasılığı daha yüksek olacaktır.

Restoranlar ve hastanelere gelince, bunlar genellikle daha fazla yaya trafiğine sahiptir ve daha fazla insan ve çeşitli çevresel faktörlerle uğraşmak zorunda kalabilirler. Uzman, “Sağlık ve güvenlik yönetmeliklerine uysalar bile, zeminleri mutfak, banyo ve yemek alanları gibi alanlarda farklı bireylerden gelen patojenler de dahil olmak üzere daha fazla kirleticiye maruz kalabilir” diyor. Bu nedenle, bir restorana veya hastaneye yiyecek düşürdüyseniz, atın. Burada yiyecekler için üç saniye kuralını aklınızdan bile geçirmeyin.